برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات تولید و چربی شیر با استفاده از مدل روزآزمون با تابعیت ثابت و تصادفی در گاوهای شیری هلشتاین استان یزد

در این تحقیق به منظور برآورد پارامترها و روندهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات تولید شیر و مقدار چربی شیر گاوهای شیری هلشتاین استان یزد از مدل های روزآزمون با تابعیت ثابت و تصادفی استفاده شد. داده های مورد استفاده 35178 رکورد روزآزمون مربوط به 5101 رأس گاو هلشتاین بود و تمامی گاوها شکم اول بوده و دو یا سه بار دوشش در روز داشتند. داده های مذکور مربوط به 42 گله بوده که طی سال های 1370 تا 1388 زایش داشتند. در این مدل ها، گروه های همزمان دفعات دوشش-گله-سال-فصل تولید به عنوان متغیر ثابت و متغیرهای کمکی سن هنگام رکوردگیری به ماه و درصد ژن هلشتاین و هم چنین اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی قرار داده شد. در مدل تابعیت تصادفی اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی گاوها برای شکل منحنی تولید شیر در طول دوره شیردهی برای صفت تولید شیر توسط چند جمله ای های متعامد لژاندر با توان سوم برای محیط دائمی و چهارم برای ژنتیکی افزایشی و توان چهار برای محیط دائمی و ژنتیکی افزایشی در صفت چربی شیر برازش شدند. مقدار میانگین وراثت پذیری بدست آمده برای صفات تولید شیر ومقدار چربی شیر به ترتیب 17/0 و 07/0 در تابعیت ثابت و 22/0 و 09/0 در تابعیت تصادفی برآورد شد. در مدل رگرسیون تصادفی وراثت پذیری صفات تولید و چربی شیر در نیمه دوم دوره شیردهی بالاتر از نیمه اول بودند. مقدار تکرارپذیری بدست آمده برای صفات تولید شیر و مقدار چربی شیر به ترتیب 53/0 و 20/0 در تابعیت ثابت و 66/0 و 25/0 در تابعیت تصادفی برآورد شد. همچنین رتبه بندی 10 پدر و دختر برتر با استفاده از هر دو مدل تابعیت ثابت و تصادفی برای صفات تولید شیر و مقدار چربی شیر بر اساس ارزش ارثی برآورد شده انجام شد. میانگین ارزش های اصلاحی در مدل تابعیت تصادفی برای تولید شیر به طور معنی داری بالاتر از مدل تابعیت ثابت بود. میزان همبستگی رتبه-ای بین دو روش تابعیت ثابت و تصادفی برای صفات شیر و چربی شیر برای گاوهای نر به ترتیب 958/0 و 976/0 و برای دختران 964/0 و 978/0 برآورد شد. برای برآورد روند ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی تولید و چربی شیر از تابع گامای ناقص وود برای تبدیل داده های روزآزمون به 305 روز استفاده شد. روندهای ژنتیکی و فنوتیپی به صورت تابعیت میانگین مقادیر ارزش اصلاحی و فنوتیپی بر سال زایش گاوها محاسبه شد. روند ژنتیکی برای تولید شیر (13/0±63/4 کیلوگرم در سال) معنی دار بود در حالی که روند ژنتیکی برای چربی شیر (08/0±11/0 کیلوگرم در سال) معنی دار نبود. روند فنوتیپی برای تولید و چربی شیر (26/7±06/240 و 47/0±51/8 کیلوگرم در سال) معنی دار بودند. بر اساس تحقیق حاضر مدل رگرسیون تصادفی برای آنالیز ژنتیکی صفات تولید و چربی شیر در گاوهای شیری توصیه می شود.